Avesküler Nekroz
Avasküler Nekroz (Osteonekroz) Nedir?
Avasküler nekroz (Osteonekroz) kan akışının geçici veya kalıcı bir şekilde kesilmesi veya durması sonucu özellikle kalça, diz ve omuz gibi büyük eklemlerdeki kemik hücrelerinin ölmesi durumudur.
İskemik kemik nekrozu olarak da adlandırılan bu sağlık sorunu, kemiklere ulaşan kan akışının azalması ya da tamamen kesintiye uğraması sonucu, kemik dokusunun ölmesiyle sonuçlanır. Daha çok, omurga, kalça, diz, el ve omuz bileğinde gibi büyük eklemlerde görülen osteonekroz, yaygın olarak 30 ila 60 yaşındaki kişileri etkiler.
Avasküler nekroz’un yaygın görülen klinik belirtileri arasında etkilenen eklemlerde ağrı ve hareket kısıtlılığı yer alır. Durum kötüleştikçe, etkilenen eklemler yalnızca üzerlerine ağırlık verildiğinde zarar görecek duruma gelir. Süreç ilerledikçe kişi uzanırken bile acı hisseder.
Avasküler Nekroz (Osteonekroz) Neden Olur?
Kemik hücrelerinin ölmesi anlamına gelen avasküler nekroz (Osteonekroz) kan akışının geçici veya kalıcı olarak durması sonucu meydana gelir. Osteonekroz’u tetikleyen faktörlerin arasında kan damarlarında oluşan yağ birikintileri, kemik travmaları, yaralanmalar, uzun süreli steroid kullanımı, alkol tüketimi ve bazı hastalıklardır.
Avasküler Nekroz’a neden olan faktörler şu şekildedir:
Kan damarlarında oluşan yağ birikintileri
Eklem veya kemik travmaları
Uzun süreli steroid kullanımı
Kanser tedavisinde uygulanan radyasyon
Alkol tüketimi
Avasküler Nekroz Nasıl Anlaşılır?
Avasküler nekroz ilk önce kemiklerde hafif ağrıyla başlar ve devamında hareket kısıtlılığı meydana getirir. Hastalığın farklı evreleri vardır. Süreç ilerledikçe, semptomlar da artar. Bu süreçte ağrı şiddetini artırır, özellikle gece ağrıları baş gösterir. Bazı hastalar gece ağrı sebebiyle uyuyamadıklarından yakınırlar.
Kalça ekleminde hareket kısıtlılığına bağlı topallama gibi şikâyetler de yaşanabilir. Fakat tüm bunlarda hastanın yaşı, hastalığın evresi ve etkilenen kemik gibi etkenler de önemli role sahiptir.
Hastanın aşırı sigara tüketimi, düzensiz ve kötü beslenme alışkanlığı, aşırı alkol kullanımı gibi sebepler ve özellikle obezite gibi durumlar, sürecin yakından takibini zorlaştırır.
Hasta ağrıları hisseder ama bunun bir sağlık sorunu olduğunu zaman zaman kavramaz. Dolayısıyla tüm bu durumlar, hastanın kendini yeteri kadar gözlemlememesi sebebiyle, erken teşhisi zorlaştırır. Bu da avasküler nekroz’un daha ileri boyuta taşınmasına sebep olabilir.
Avasküler Nekroz Belirtileri Nelerdir?
Avasküler Nekroz (Osteonekroz) hastalığında en dikkat çeken belirtinin kalçanın çevresinde ortaya çıkan ağrı olduğunu ifade etmek mümkündür. Bununla birlikte etkilenen eklemlerde meydana gelen ağrı ve hareket kısıtlılığı da avasküler nekroz belirtileri arasındadır.
Avasküler nekroz (osteonekroz) belirtileri genel olarak şunları içerir:
Kalça çevresinde ortaya çıkan ağrı
Şiddetli ağrıyla birlikte yürürken topallama
Eklem hareketlerinde kısıtlılık
Hareketlerin yavaşlaması
Dize doğru yayılan kasık ağrıları
Fakat bazı hastalarda bu semptomların hiçbiri yaşanmayabilir. Avasküler Nekroz (Osteonekroz) sinsi ilerleyen bir hastalıktır. Dolayısıyla ağrıyı çok geç de fark etmek mümkündür. Bu süreç içinde en dikkat etmeniz gereken konu, ağrının genellikle ağırlık taşıyan kemiklerde ortaya çıktığını bilmenizdir.
Örneğin, risk kalça eklemini etkilediğinde, kasığınızda bununla birlikte, zaman zaman da olsa kalçada bir ağrı hissini yaşayabileceğinizi bilmenizdir. Genellikle insanlar, etkilenen eklem ya da kemik üzerine bir ağırlık verdiklerinde ağrı hissetmeye başladıklarını dile getirir. Bu doğru bir tespittir ancak daha sonra dinlenme sırasında da ağrı hissettiklerini anlarlar. Dolayısıyla, süreç takibi oldukça önemlidir ve bedendeki ağrıların, iyi takip edilmesi çok önemlidir.
Avasküler Nekroz Tedavisi Nedir?
Avasküler nekroz tedavisi kemiklerde meydana gelen hasarın durumuna bağlı olarak doktor tarafından planlanır.
Kemik yapısındaki hasarlar vücut ağırlığını taşımayan daha küçük kemiklerle sınırlı olması durumunda doktor tarafından cerrahi olmayan tedavi yöntemleri planlanabilir.
Avasküler nekroz tedavisinde kullanılan cerrahi olmayan bazı tedavi yöntemleri şunlardır:
İlaç Tedavisi: Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) ağrıyı azaltmak ve inflamasyonu kontrol altında tutmak için doktor tarafından reçete edilebilir. Ayrıca, doktor tarafından kemik dokusunun sağlığını desteklemek için vitamini takviyeleri önerilebilir.
Hareket Aralığını Artırmak İçin Fizik Tedavi: Uzman doktor eşliğinde eklemdeki hareket aralığının korunmasına veya iyileştirilmesine yardımcı olabilecek egzersizler uygulanabilir. Bu programlar, egzersizler, manuel terapi teknikleri ve elektriksel stimülasyon gibi yöntemleri içerebilir.
Kemik Destekleyici Tedaviler: Bazı durumlarda, avasküler nekrozun ilerlemesini durdurmak için kemikteki basıncı azaltıcı veya kemik büyümesini teşvik edici tedaviler uygulanabilir. Örneğin, kemik içi basıncı azaltmak için ortezler veya koltuk değnekleri kullanılabilir.
Avasküler nekrozun ilerlemesi durumunda veya semptomların kontrol altına alınamadığı durumlarda cerrahi müdahaleler gerekebilir.
Cerrahi seçenekler arasında şunlar yer alabilir.
Çekirdek dekompresyonu: Ameliyat sırasında, cerrah etkilenen kemik bölgesine erişmek için küçük bir kesi yapar. Daha sonra, avasküler nekroz bölgesindeki basıncı azaltmak ve kan akışını artırmak için etkilenen kemik dokusunun içine bir delik açar. Bu işlem, kemik içindeki basıncı azaltarak nekrotik (ölü) dokunun iyileşmesini teşvik eder.
Greft Uygulaması: Bazı durumlarda, çekirdek dekompresyonu sırasında eklem içine ya da kemik içine greft (doku transferi) uygulanabilir. Bu, kemik iyileşmesini daha da desteklemeye ve ameliyatın başarısını artırmaya yardımcı olabilir.
Eklem değişimi: Hasar meydana gelen eklemler yapay bir eklemle değiştirilebilir. Kalça protezleri ve diz protezleri, ağrının hafifletilmesinde ve eklem hareketliliğin yeniden sağlanmasında kullanılabilir.
