Pulmoner Emboli (Akciğer Embolisi) Nedir?

Sağlıklı bir insanda kan dolaşımı, küçük ve büyük kan dolaşımı olmak üzere iki ana dolaşım sistemi ile gerçekleşir. Küçük (pulmoner) kan dolaşımı ile vücuttan toplanan oksijen bakımından fakir kan kalpten akciğerlere gönderilirken, büyük dolaşım ile oksijen bakımından zengin kanın akciğerlerden tüm vücuda gönderilmesi sağlanır.

Kan, damarlar aracılığıyla vücutta taşınır. Çeşitli faktörler kanın damar içerisinde pıhtılaşmasına neden olabilir. Meydana gelen pıhtı, vücut içerisinde farklı dokulara veya organlara taşınarak damar tıkanıklığına yol açar. Bu duruma emboli denir.

Kalpten akciğerlere kan taşıyan atardamarlardan birinde kan pıhtısı oluşması ve damarın aniden tıkanması ise pulmoner (akciğer) emboli olarak adlandırılır. Damarlarda bulunan ve akciğere ulaşan bir pıhtı kanın akciğere geçişini engelleyerek, vücutta oksijensiz kan dolaşımına neden olabilir. Uzun süre oksijensiz kalmak beyin, böbrek, kalp, mide gibi birçok organın işleyişini bozabilir.

Akciğer embolisi ya da farklı bir deyişle akciğere pıhtı atması, hızlı tedavi gerektiren bir hastalıktır. İlerleyen ve tedavi edilemeyen pulmoner emboli vakalarının üçte biri ölümle sonuçlanmaktadır. Fakat erken teşhis ve hızlı müdahale ile akciğer embolisi tedavi edilebilir.

Pulmoner Embolisi Belirtileri Nelerdir?

Pulmoner embolinin belirtileri ve şiddeti pıhtının boyutuna, sayısına ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Başlıca pulmoner emboli belirtileri şunlardır:

Ani başlayan şiddetli göğüs ağrısı

Nefes darlığı (özellikle eforla artan)

Çabuk soluklanma

Çarpıntı veya hızlı kalp atışı

Öksürük (kanlı balgamlı olabilir)

Halsizlik ve baş dönmesi

Pulmoner Emboli (Akciğer Embolisi) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Akciğer embolisi tedavisi, hastanın tıbbi öyküsüne, hastalığın klinik tablosuna ve hastanın şikayetlerinin şiddetine göre belirlenir. Belirtileri hafif ve düşük risk grubundaki hastalar için sadece ilaç tedavisi yeterli olabilir. Fakat daha büyük ve ilaç tedavisine yanıt alınamayan pıhtılaşma vakalarında cerrahi tedaviler uygulanabilir. Pulmoner emboli de hızlı müdahale oldukça önemlidir.

Antikoagülan (pıhtı önleyici) tedavi: Halk arasında kan sulandırıcı olarak bilinen heparin ve warfarin gibi antikoagülan ilaçlar klinik durumu iyi olan hastalarda kullanılabilir. Bu ilaçlar kanda pıhtı oluşumunu engeller. İlk 5 gün tedavi dozu, sonrasında ise hastanın durumuna göre belirlen uygun koruyucu dozda 3-6 ay devam edilir.

Trombolitik (pıhtı eritici) tedavi: Trombolitik tedavide uygulanan ilaçlar atardamarlardaki pıhtının parçalanmasını hızlandırır. Fakat bu ilaçlarda kanama riski yüksektir. Bu nedenle genellikle acil ve kritik vakalarda tercih edilir.

Vena cava inferior (damar) filtresi: Kanama riski yüksek olan bazı hastalarda ilaç tedavisi uygulanmaz. Bazı hastalarda da ilaç tedavisinden sonra tekrar pıhtı oluşumu görülebilir. Böyle durumlarda Vena cava inferior filtresi uygulanabilir. Vena cava inferior, bacaklardan gelen kanın toplandığı ana damardır. Bacağa yapılan küçük bir kesi ile bu damara bir filtre yerleştirilir. Bu filtre bacaklarda oluşabilecek pıhtının akciğer gitmesine engel olur.

Açık cerrahi: İlaç ve alternatif tedavilere yanıt alınamadığı ve hastanın hayati risk taşıdığı acil vakalarda tıkanan akciğer damarı açık cerrahi yöntemlerle pıhtılardan temizlenebilir.