Siroz Nedir?
Siroz, karaciğerin sağlıklı dokusunun skar dokusu ile yer değiştirdiği ve geri dönüşümsüz hasar aldığı karaciğer hastalıklarının son evresinde görülen bir hastalıktır. Sağlıklı karaciğer dokusunun yerini skar dokusu aldığından karaciğer fonksiyonları azalır. Görevlerini uygun bir şekilde gerçekleştiremez. Birçok karaciğer hastalığı tipi; sağlıklı karaciğer hücrelerine hasar verir, hücrede inflamasyona ve hücre ölümüne sebebiyet verirler. Kalan karaciğer dokusu hücre onarımı yapmaya çalışır. Onarım sürecinde karaciğer, skar dokusu ve fibröz yapılarla iyileşmeye çalışır. Ancak skar dokusu karaciğere gelen kan akımını kısıtlar. Siroz evreleri ilerledikçe karaciğerdeki skar dokusu oranı artar. Karaciğer; besinleri işleme, hormon üretme, ilaç ve toksinleri vücuttan uzaklaştırma gibi becerilerini kaybeder. Ayrıca karaciğer tarafından salgılanan protein ve enzimlerin üretimi de azalır. Sirozun geri dönüşü yoktur, skar dokular iyileştirilemez. Eğer siroz erken teşhis edilirse karaciğere verilen hasar kısıtlanabilir. Son evre siroz hayatı tehdit edici bir durumdur. Karaciğer nakli gerektirir.
Sirozun Yaygın Nedenleri
Siroz tek bir nedene ve patofizyolojiye sahip bir hastalık değildir. Karaciğer hücrelerine hasar veren her hastalığın son aşaması olarak kabul edilir. Sirozun en yaygın nedenleri sırasıyla şunlardır:
Alkol kullanımı: Alkolün uzun dönem aşırı kullanımının sirozla ilişkilendirildiği raporlanmıştır.
Karaciğerin kronik viral enfeksiyonları (hepatitler): Hepatit B ve hepatit C enfeksiyonları kronik viral hepatite yol açan hepatitlerdir.
Yağlı karaciğer hastalığı: Obezite ve diyabet hastalığında görülen bu durum sirozun en önemli sebeplerindendir. Non-alkolik steatohepatit olarak da isimlendirilir.
Karaciğer Sirozu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Her ne kadar siroz karaciğerde geri dönülmez hasarlara neden olsa da, sirozun erken evresinde uygulanacak olan tedaviler hasarı durdurabilir ve hastanın seneler boyunca normal bir yaşam sürmesini sağlayabilir. Sirozun henüz kesin bir tedavisi bulunabilmiş değildir. Ancak karaciğer sirozunun ilerleyişini, semptomlarını ve komplikasyonlarını yavaşlatarak hastalığın kontrol altına alınması sağlanabilir. Siroza neden olan hepatit hastalıklarının tedavisi için antiviral ilaçlar kullanılabilir. Bu hastalıklarının kontrol altına alınması sirozun da ilerlemesini durduracaktır.
Alkol kullanan hastalarda bu alışkanlığın bırakılması, obezite hastalarında ideal kiloya ulaşma amacıyla diyet uygulanması da tedavi seçenekleri arasındadır. Kaşıntı, yorgunluk ve ağrı gibi semptomların önüne geçilebilmesi amacıyla ilaç tedavisi uygulanabilir. Vücutta oluşan ödemin önlenebilmesi için ise çoğunlukla düşük sodyum içeren diyetler uygulanır. Ancak ciddi sıvı birikimi durumlarında uzman müdahalesinde sıvının boşaltılması gerekebilir. Şişmiş ve patlamış kan damarlarının neden olduğu kanamaların azaltılması amacıyla tansiyon ilaçları kullandırılır. Tansiyon ilaçları ile tedavi edilemeyecek damarlarda, cerrahi müdahale gerekebilir.
Bazı antibiyotikler ve aşılar da diğer enfeksiyonların tedavisi için gerekli olabilir. Karaciğerde oluşan iltihabın önüne geçebilme amacıyla bazı durumlarda kortikosteroid içerikli ilaçlara başvurulur. Uzman, sirozun bir komplikasyonu olabilen karaciğer kanserinin varlığını araştırmak ve takip altında tutmak için düzenli testler uygulayabilir. Sirozun en son evresine ulaşmış olan hastalarda ise karaciğer nakline ihtiyaç duyulur. Bu önemli bir operasyondur. Karaciğer nakli için çoğunlukla kadavralar kullanılsa da doku uyumluluğu mevcut ise karaciğerini bağışlamak isteyen bir bireyin karaciğerinin bir kısmı alınarak da nakil yapılabilir.
