Böbrek Taşı

Böbrek taşları uzun bir süre boyunca hiç belirti vermeyebilir. Ancak, aniden başlayan sırt ve karın bölgesinde ağrı, böbrek taşının en büyük göstergelerinden bir tanesidir. Taşlar idrar yoluna doğru hareket ettiğinde bazı durumlarda belirti vermeden ya da çok az belirtiyle vücuttan atılabilir. Ancak, daha büyük taşların varlığı böbrek, üreter, ya da üretrada idrar birikimine yol açabilir. Bu noktada, böbrek taşı kendisini yukarıda bahsedilen ağrıyla gösterir.

İlerleyen durumlarda taşların idrar yolunu tıkaması hâlinde daha ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Böbrek taşının sık karşılaşılan belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

Sırtta kaburgaların alt kısmında ağrı

Alt karın bölgesine yayılan ağrı

İdrarda yanma ve acı

Mide bulantısı

Kusma

İdrarın yapısı, rengi ve yoğunluğunda değişiklik (bulanık, kötü kokulu idrar)

İdrarda kan

Enfeksiyon varlığında ateş ve üşüme de bu belirtilere eşlik edebilir.

Böbrek taşları çoğunlukla vücutta herhangi bir hasar oluşturmadan idrar yoluyla atılırlar. Ancak, tekrarlayan ve idrar yoluyla atılamayan taşlar için tedavi gerekebilir.

Böbrek Taşı Nedenleri Nelerdir?

İdrarda pek çok farklı atık bulunur. Bu atıkların az miktarda sıvı içinde yoğunlaşması hâlinde, atıklar giderek kristalize hâle gelir ve bu durum da böbrek taşlarının oluşumuna sebebiyet verebilir. Çoğunlukla bu atıklar idrarla birlikte atılır ve taş oluşumu gerçekleşmez. Ancak, risk faktörlerinin varlığında ve sıvı alımının gerekenden az olduğu durumlarda, böbrek taşlarının oluşumu hızlanır ve taşlar bir noktadan sonra idrar yolundan geçemeyecek büyüklüklere ulaşabilir ve hatta idrar yolunu tıkayabilir. Bu taşları oluşturan kimyasallar kalsiyum, oksalat, üre, sistin, ksantin ve fosfattır.

Beslenme biçimleri, metabolik rahatsızlıklar, yetersiz sıvı alımı ya da sıvı kaybı ve bazı ilaçlar gibi pek çok etmen böbrek taşına neden olabilir.

Bu etmenlerin dışında, böbrek taşı oluşumuna neden olan etmenler arasında,

Aile sağlık geçmişi

Yüksek protein diyetlerinin uzun süre uygulanması

Yetersiz sıvı alımı

Obezite

Diğer böbrek hastalıkları ya da böbrek anomalileri

Bağırsak ameliyatları

Zayıflama amaçlı mide ameliyatları

Yüksek tuz ve şeker tüketimi

Laksatiflerin yoğun kullanımı

Bazı migren ve depresyon ilaçları

Metabolik sendromlar

Bazı takviyeler (D vitamini, kalsiyum vb.)

Gut hastalığı

Yetersiz fiziksel aktivite

İdrar yolu enfeksiyonları gibi faktörler de yer alır.

 

Böbrek Taşı Çeşitleri Nelerdir?

Böbrek taşları içeriklerine ve oluşum biçimlerine göre dört farklı kategoriye ayrılır. Taşlar kum tanesi büyüklüğünde ya da çakıl taşı boyutunda görülebilir.  

Kalsiyum Oksalat Taşları: Kalsiyum taşları en sık karşılaşılan böbrek taşı çeşididir. İdrarda kalsiyum ve oksalatın birleşmesi sonucu oluşur. Yetersiz sıvı ve fazla kalsiyum alımı sonucu görülen bu taşların oluşumunda, çoğunlukla diğer risk faktörleri de bu nedenlere eşlik eder.

Sistin Taşları: Kalıtsal bir bozukluk sonucu oluşan sistin taşları en nadir görülen böbrek taşı çeşididir. Bu taşlar, 25 yaşından önce oluşabilir ve sık aralıklarla tekrarlayan bir rahatsızlıktır. Bu nedenle, böbrek fonksiyonlarında zayıflamaya ve böbrek yetmezliğine neden olabilir.

Ürik Asit Taşları: Yüksek protein diyetlerinin uzun süre uygulanması, gut hastalığı, az sıvı tüketimi gibi faktörler ürik asit miktarını artırır ve ürik asit taşlarının oluşmasına sebep olur. Sakatatlar ve kabuklu deniz ürünleri de idrarda yüksek miktarda ürik asitin oluşmasına neden olabilir. Ürik asit taşları kalıtsal olarak da görülebilen bir böbrek taşı çeşididir.

Sitrüvit Taşları: Enfeksiyon taşları olarak da adlandırılan bu taşlar tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları sonucu oluşur. Kadınlarda daha çok görülür.